top of page

Deal with the Devil

     “ การทำสัญญากับมาร ” เป็นคติความเชื่อของยุโรปมาเป็นระยะเวลานาน และได้รับการเสริมเติมแต่งแตกต่างออกไป หากกล่าวตามความเชื่อของประเพณีของคริสเตียนเกี่ยวกับการร่ายคาถาระหว่างมนุษย์กับปีศาจหรือซาตาน คือการที่มนุษย์ผู้นั้นเสนอแลกวิญญาณของตนเพื่อแลกกับความปรารถนา ซึ่งแตกต่างกันออกไปตามตำนานที่ถูกกล่าวขาน เช่น ความเยาว์วัย ความรู้ ความมั่งคั่ง ชื่อเสี่ยง หรืออำนาจ

     โดยสัญญากับมารนั้น สามารถทำได้ด้วยวาจาหรือทำด้วยลายลักษณ์อักษร โดยการทำสัญญาด้วยวาจาจะทำด้วยการเรียกมารและวิงวอนถึง หรือพิธีกรรมอื่นๆที่เป็นการเรียกมาร ร้องขอในสิ่งที่ต้องการ และสัญญาจะมอบวิญญาณให้เป็นขอแลกเปลี่ยน โดยมารจะทำร่องรอยไว้บนร่างกายของมนุษย์ผู้นั้น เรียกว่า “ รอยมาร ” เพื่ออ้างถึงสัญญาที่มีต่อกัน 

     

     ส่วนสัญญาที่เป็นลายลักษณ์อักษร จะใช้วิธีเรียกมารเช่นเดียวกัน โดยมนุษย์จะลงลายมือชื่อของตนด้วยเลือด หรือการใช้หมึกแดงแทนเลือด รวมถึงใช้เลือดสัตว์แทนเลือดมนุษย์ ซึ่งอาจจะเป็นลายลักษณ์อักษรรูปแบบของสัญญาฉบับหนึ่ง หรือมนุษย์ผู้นั้นจะลงลายมือชื่อในบัญชีแดงของมาร

     ซึ่งแนวคิดของการทำสัญญากับมารนี้ก็ยังปรากฎอยู่ในผลงานการประพันธ์หรือผลงานศิลปะจำนวนไม่น้อยเพื่อให้ได้มาซึ่งสิ่งที่ตนปรารถนาและมักจบลงด้วยคติสอนใจ

 

Michael_Pacher_004.jpg
Ramberg_Freischuetz_wildes_Heer.jpg

Der Freischütz

     Der Freischütz เป็นลักษณะของ German Opera ที่มีบทพูดซึ่งประกอบด้วยสามองก์ โดยเป็นผลงานอันโด่งดังของ Carl Maria von Weber พร้อมด้วยบทประพันธ์ของ Friedrich Kind ซึ่งนำเสนอเป็นครั้งแรกเมื่อวันที่ 18 มิถุนายน ค.ศ.1821 ที่ Schauspielhaus Berlin

     เมื่ออดีตในสังคมของนายพรานป่าจะวัดคุณค่าของคนด้วยฝีมือในการล่าสัตว์ ทั้งนี้ในสังคมนั้นผู้คนยังคงเชื่อในคาถาอาคม โดย มักซ์ นายพรานหนุ่มผู้หมายปองหญิงสาวที่ตนเองรักอย่างอากาเธ่ จำเป็นจะต้องพิสูจน์ความสามารถในการล่าสัตว์ของตนเองเพื่อให้ได้รับการยอมรับและได้สมหวังในความรัก ดังนั้น เขาจึงได้ขอความช่วยเหลือจากคาสปาร์ และได้รับคำแนะนำว่าให้ตนขายวิญญาณแก่ปีศาจอย่างซามิเอลเพื่อแลกกับกระสุนปีศาจ

     แท้จริงแล้วกระสุนปีศาจหลายนัดนั้นที่ถูกปลุกเสก เป็นแผนร้ายของซามิเอลและคาสปาร์เพื่อทำลายความรักของมักซ์ โดยในวันแข่งขัน กระสุนนัดสุดท้ายของมักซ์ พุ่งตรงไปยังอากาเธ่ แต่ทันใดนั้นเองผู้วิเศษก็ได้ช่วยเหลือเธอเอาไว้โดยกระสุนได้ย้อนกลับไปที่คาสปาร์ และอากาเธ่ก็เป็นลมล้มพับไป

     เมื่อแผนร้ายของซามิเอลล้มเหลว ดังนั้นปีศาจจึงได้คร่าชีวิตของคาสปาร์ไปตลอดกาล ท้ายที่สุดแล้ว มักซ์ได้สารภาพว่าตนเองได้ใช้กระสุนที่ปลุกเสกโดยปีศาจ เขาจึงถูกเจ้าชายเนรเทศออกจากประเทศไป ผู้วิเศษได้ทำการโน้มน้าวจิตใจของเหล่าเจ้าชายว่าแท้จริงแล้วเป็นเพราะความรักและความกลัวจะเสียอากาเธ่ไปจึงทำให้มักซ์ก้าวเดินไปในทางที่ผิดเท่านั้น เพื่อให้โอกาสมักซ์ หากเขาสามารถดำรงตนเป็นคนดีได้ ดังนั้นมักซ์จึงควรได้รับอนุญาตให้ได้แต่งงานกับอากาเธ่

     และเพื่อความสุขอันอุดมสมบูรณ์ เจ้าชายทุกพระองค์ได้ยอมรับการตัดสินนี้ และเมื่อผ่านพ้นช่วงเวลาแห่งการพิสูจน์ตนเอง มักซ์และอากาเธ่ได้ประสานมือเอาไว้ด้วยกัน ท้ายที่สุด ทุกคนร่วมกันอธิษฐานและกล่าวขอบคุณ

 

The Picture of Dorian Gray 

     The Picture of Dorian Gray วรรณกรรมคลาสสิกจากศตวรรษที่ 19 ผลงานการประพันธ์ของ Oscar Wilde โดยเนื้อเรื่องนั้นเล่าถึงสังคมชนชั้นสูงของอังกฤษ

     Dorian Gray ทายาทของตระกูลที่ร่ำรวยด้วยทรัพย์สมบัติและมีรูปงาม ได้เรียนรู้เกี่ยวกับแนวคิดแบบสุขนิยมจากลอร์ด Henry Wotton ได้นำเสนอให้แก่เขาอยู่เนืองๆใน ขณะที่ Basil Hallward จิตรกรมากฝีมือกำลังวาดภาพ Portrait ของตนอยู่ เมื่อภาพวาดนั้นเสร็จสมบูรณ์ ทายาทหนุ่มปรารถนาที่จะให้ความเยาว์วัยเช่นในภาพที่ปรากฎ คงอยู่กับตัวเขาตลอดไป และขอให้ภาพวาดนี้รับเอาความเสื่อมของร่างกายและความแก่ชราเอาไว้ โดยเขายินดีที่จะขายวิญญาณเพื่อแลกกับความอมตะ

     เมื่อถูกชักจูงและหลงระเริงอยู่กับแสงสีและราคะตัณหา ภาพวาดนั้นยิ่งผุพังลงและเริ่มเน่าเสียจนไม่สามารถที่จะแขวนเอาไว้ในโถงรับแขกอีกต่อไป และเพื่อให้เป็นความลับจึงเขาต้องแอบซ่อนภาพนี้เอาไว้ไม่ให้ใครเห็น กลายเป็นต้นเหตุของการทะเลาะเบาะแว้งกับจิตรกรคนสนิทและนำไปสู่การฆาตรกรรมอำพราง

     วันเวลาผ่านไปเขาตัดสินใจออกเดินทางและเริ่มต้นชีวิตใหม่อย่างอีกครั้ง แต่ทุกครั้งที่เขาได้มองเห็นกระจก เงาที่สะท้อนกลับมาคือภาพชายแก่ที่น่าเกลียดน่ากลัว เปรียบเสมือนจิตวิญญาณของเขาที่แม้ว่าจะถูกฉาบด้วยความเยาว์วัยแต่ก็ไม่อาจหลีกหนีความจริงข้อนั้นได้ 

     สุดท้ายเพื่อเป็นการชำระล้างความผิดทั้งหมดที่เคยทำไว้ เขาตัดสินใจหยิบมีดที่ใช้ปลิดชีวิตของ Basil กรีดแทงลงบนภาพ เสียงร้องโหยหวนดังไปทั่งคฤหาสน์ และในที่สุดกลับพบเพียงชายชราที่หมดลมหายใจข้างๆภาพวาดนั้น โดยที่บุคคลในภาพกลับมาเยาว์วัยดังเดิม

 

doriangray-01.jpg

Robert Johnson

devil-at-the-crossroads-500.png

     นักกีตาร์ นักร้อง และนักแต่งเพลงชาวอเมริกัน ผู้มีชื่อเสียง ที่ถึงแม้ว่าผลงานของเขาจะมีเพียง 29 ชิ้น แต่ก็ถือได้วาเป็นผลงานที่วางรากฐานให้กับดนตรีบลูส์และร็อคสมัยใหม่ ซึ่งในขณะที่มีชีวิตอยู่นั้นมีบันทึกเกี่ยวกับตัวเขาน้อยมาก

 

     ก่อนที่จะเป็นยอดฝีมือ โรเบิร์ตถือว่าเป็นนักฮาร์โมนิก้าที่ยอดเยี่ยมหากแต่ฝีมือการเล่นกีต้าร์ของเขานั้นไม่ดีเท่าที่ควร ครั้งหนึ่งเมื่อเขาขึ้นไปเล่นกีต้าร์ขณะที่เวทีว่างอยู่นั้นก็ได้สร้างความไม่พอใจให้แก่ผู้คนในร้าน จนท้ายที่สุดโรเบิร์ตก็หายตัวไป เรื่องราวที่เล่าขานเกี่ยวกับการที่โรเบิร์ตหายตัวไปและกลับมาพร้อมกับฝีมือการเล่นกีต้าร์ที่ได้รับการยอมรับจากผู้คนในวงกว้างและไม่น่าจะพัฒนาได้รวดเร็วในระยะเวลาไม่ถึงปี เชื่อกันว่าเขาได้ไปที่แยก Delta Crossroad รัฐมิสซิสซิปปี ที่ซึ่งนักดนตรีมักจะทำสัญญาแลกวิญญาณกับซาตานเพื่อพรสวรรค์และความสามารถในการเล่นดนตรี

 

     อีกทั้งผลงานที่ปรากฎส่วนมากของเขามักจะมีนัยยะเกี่ยวกับเรื่องของซาตานอยู่เสมอ เช่นในเพลง Me and The Devil Blues ด้วยประโยคที่ว่า

 

“Hello Satan, I Believe It’s Time To Go.”

Faust

     ตัวเอกในตำนานโศกนาฏกรรมของเยอรมันอันเกี่ยวกับชายที่ขายวิญญาณให้ปิศาจเมฟิสโตฟิลีส (Mephistopheles) เพื่อแลกกับความรู้ โดยที่มาของตัวละครนั้นสันนิษฐานว่านำมาจากเรื่องราวของ โยฮันน์ จอร์จ เฟาสต์

     เฟาสต์เบื่อหน่ายและหดหู่กับชีวิตนักวิชาการของตนเอง ดังนั้นเขาจึงได้วิงวอนต่อปีศาจเพื่อให้ได้มาซึ่งความรู้และเวทย์มนต์เพื่อดื่มด่ำกับศาสตร์ความรู้และความสุขบนโลกใบนี้ จนในที่สุด เมฟิสโตฟิลิส ก็ได้ปรากฎอยู่ตรงหน้าของเขาและทำข้อแลกเปลี่ยนกัน โดยเมฟิสโตฟิลีสจะรับใช้เฟาสต์ในช่วงระยะเวลาหนึ่ง แต่เมื่อสิ้นสุดเวลานั้นเฟาสต์จะต้องมอบวิญญาณและตกเป็นทาสของมันตลอดไป

     จุดจบของเฟาสต์ คือบาปของเขาที่ไม่สามารถให้อภัยได้ และการที่ปีศาจได้นำวิญญาณของเขากลับไปยังนรก

Faust-and-Mephistopheles-illustration-by

Self and Signature

     เป็นการศึกษาแนวคิดในการทำงานของศิลปินหลากหลายแขนงแตกต่างกันไป ซึ่งเอกลักษณ์ที่แสดงออกผ่านผลงานนั้นคือสิ่งที่ผ่านการคิดและการตัดสินใจ แม้ว่าจะมีเสียงวิพากษ์วิจารณ์ในทางตรงกันข้ามแต่ก็ไม่สามารถขัดขวางการแสดงออกและความคิดสร้างสรรค์ของพวกเขาได้

 
     Jacques Ibert 
     Jackson Pollock
     Andy Warhol

Ego

Sigmund Freud
Narcissus : The greek god of Ego
Picture of the Dorian Gray

 

bottom of page